Συχνές Ερωτήσεις - FRIA PLATANOS CANKER STAIN DISEASE
Ασθένεια μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου
Canker Stain Disease of Plane
Κύριο Μενού:
Συχνές Ερωτήσεις για την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου:
1. Τι είναι η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου;
Είναι μία ασθένεια που προσβάλλει τα πλατάνια και προκαλείται από έναν μικροσκοπικό μύκητα, που ονομάζεται Ceratocystis platani. Το παθογόνο αυτό αναπτύσσεται μέσα στο ξύλο των δένδρων και προσβάλλει τις ρίζες, τον κορμό και τα κλαδιά των δένδρων.
2. Πόσο σοβαρή είναι η ασθένεια;
Η ασθένεια είναι θανατηφόρος. Ο θάνατος των προσβεβλημένων φυτών είναι αναπόφευκτος. Το παθογόνο έχει τη δυνατότητα να νεκρώσει δένδρα οιουδήποτε μεγέθους και ηλικίας. Στην Πελοπόννησο και στην Ήπειρο τα νεκρά δένδρα από την ασθένεια είναι χιλιάδες.
3. Προσβάλλει άλλα φυτά εκτός από πλατάνια;
Όχι, το παθογόνο αυτό προσβάλλει μόνο είδη πλατάνου. Ο ελληνικός (ανατολικός) πλάτανος (Platanus orientalis), εμφανίζει πολύ μεγάλη ευπάθεια στην ασθένεια. Η ασθένεια είναι επίσης καταστρεπτική και σε άλλα είδη πλατάνου όπως ο αμερικανικός (δυτικός) πλάτανος (Platanus occidentalis), καθώς και στο υβρίδιο μεταξύ των δύο αυτών ειδών, που ονομάζεται σφενδαμνόφυλλος πλάτανος (Platanus Χ acerifolia) και το συναντάμε σε πολλές από τις πόλεις της δυτικής Ευρώπης.
4. Από πού έχει έλθει η ασθένεια;
Ο μύκητας Ceratocystis platani που προκαλεί την ασθένεια έχει εισαχθεί στην Ευρώπη από τη Βόρεια Αμερική. Κατά πάσα πιθανότητα μεταφέρθηκε με κιβώτια από ξύλο πλατάνου από τα αμερικανικά στρατεύματα, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ιταλία και τη Γαλλία. Στην Ελλάδα πιθανολογείται ότι έχει εισαχθεί με φυτά πλατάνου από την Ιταλία.
5. Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας έχει βρεθεί η ασθένεια;
Η ασθένεια μέχρι το 2013 είχε βρεθεί σε 5 νομούς της Πελοποννήσου (Μεσσηνίας, Ηλείας, Αρκαδίας, Αχαΐας και Κορινθίας), και στους 4 νομούς της Ηπείρου (Ιωαννίνων, Θεσπρωτίας, Πρεβέζης και Άρτας) και σε 2 νομούς της Θεσσαλίας (Καρδίτσας και Τρικάλων). Δεν αποκλείεται να υπάρχει και σε άλλες περιοχές και να μην έχει εντοπιστεί.
6. Ποια είναι τα συμπτώματα της ασθένειας;
Στα αρχικά στάδια τα προσβεβλημένα πλατάνια εμφανίζουν μειωμένη βλάστηση, μικροφυλλία ή/και χλώρωση (κιτρίνισμα) των φύλλων.
Στα μεγάλα δένδρα παρατηρούνται νεκρά κλαδιά συνήθως στη μία πλευρά του δένδρου, ενώ στη συνέχεια η προσβολή επεκτείνεται και στα υπόλοιπα κλαδιά.
Σε μικρότερα δένδρα παρατηρείται ολική νέκρωση του δένδρου μέσα σε μία βλαστική περίοδο.
Στις εστίες προσβολής διακρίνονται συνήθως νεκρά δένδρα και δίπλα τους άλλα δένδρα σε διάφορα στάδια προσβολής, με νεκρούς κλάδους και κιτρινισμένα φύλλα.
Στα προσβεβλημένα δένδρα που δεν έχουν νεκρωθεί ακόμα, όταν αφαιρεθεί ο φλοιός, παρατηρείται μεταχρωματισμός του ξύλου σε μορφή λωρίδων χρώματος κυανόμαυρου έως καστανόμαυρου.
7. Πώς διαδίδεται η ασθένεια;
Ο μύκητας εισβάλλει στο δένδρο από πληγές στα κλαδιά, τον κορμό ή τις ρίζες.
Μολυσμένα εργαλεία. Συχνός τρόπος διασποράς της ασθένειας είναι με πριόνια, αλυσοπρίονα, τσεκούρια κ.λπ., που έχουν χρησιμοποιηθεί σε προσβεβλημένα δένδρα και στη συνέχεια σε υγιή.
Εκσκαπτικά μηχανήματα. Η ασθένεια διαδίδεται επίσης με εκσκαπτικά μηχανήματα (μπουλντόζες, εκσκαφείς κ.λπ.) που χρησιμοποιούνται σε περιοχές με προσβολές και στη συνέχεια μεταφέρονται σε άλλες περιοχές.
Αναστομώσεις των ριζών. Σε κάθε εστία προσβολής, το παθογόνο διαδίδεται υπογείως από τα προσβεβλημένα δένδρα στα γειτονικά υγιή με την επαφή και αναστόμωση των ριζών τους.
Μέσα στα ποτάμια και τους χείμαρρους τα προσβεβλημένα δένδρα σπάζουν και μεταφέρονται με το νερό δημιουργώντας νέες εστίες προσβολής.
8. Τι πρέπει να κάνουμε για να προστατέψουμε τα πλατάνια;
Αποφυγή παρεμβάσεων
Αποφεύγουμε την υλοτομία, κλάδευση και την με οιονδήποτε τρόπο πλήγωση των δένδρων πλατάνου, ιδιαίτερα σε περιοχές που έχει εντοπιστεί η ασθένεια.
Αποφεύγουμε την είσοδο μηχανημάτων και τις πάσης φύσεως χωματουργικές εργασίες σε περιοχές που φύονται πλατάνια.
Απολύμανση
Εκσκαπτικά μηχανήματα που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν ή έχουν χρησιμοποιηθεί σε περιοχές με πλατάνια θα πρέπει να πλένονται με επιμέλεια και να απολυμαίνονται. Επίσης, όλα τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται σε πλατάνια πρέπει να απολυμαίνονται πριν και μετά τη χρήση τους.
Απολυμαντικά: Για την απολύμανση εργαλείων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα διάλυμα χλωρίνης 20% ή πράσινο οινόπνευμα ή φορμόλη 5%. Επίσης, εγκεκριμένα σκευάσματα με τεταρτοταγή άλατα του αμμωνίου (quaternaryammonium) ή orthophenylphenol μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απολύμανση εργαλείων και μηχανημάτων.
9. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η ασθένεια σε μία περιοχή;
Όταν η ασθένεια βρίσκεται στα αρχικά στάδια (σε μικρές εστίες προσβολής) μπορούν να ληφθούν μέτρα για την αποτροπή της επέκτασης της ασθένειας στα γειτονικά υγιή δένδρα, μέσω των αναστομώσεων του ριζικού συστήματος.
Χρησιμοποίηση ζιζανιοκτόνων. Νεκρώνονται τα ασθενή φυτά και τα γειτονικά τους υγιή και έτσι αποφεύγεται η διάδοση της ασθένειας μέσω του ριζικού συστήματος.
Καταστροφή των προσβεβλημένων δένδρων. Τα προσβεβλημένα δένδρα καθώς και τα γειτονικά τους που έχουν νεκρωθεί από τα ζιζανιοκτόνα πρέπει να υλοτομούνται και το παραγόμενο ξύλο να καταστρέφεται με καύση.
10. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα νεκρά δένδρα για καυσόξυλα;
Όχι, η υλοτομία και διακίνηση του ξύλου από τα νεκρά δένδρα για καυσόξυλα ή οποιαδήποτε άλλη χρήση ενέχει τον κίνδυνο διάδοσης του παθογόνου σε νέες περιοχές και απαγορεύεται από τη νομοθεσία.
11. Ποιον πρέπει να ειδοποιήσω εάν δω ύποπτα συμπτώματα της ασθένειας;
Εάν παρατηρήσετε δένδρα με ύποπτα συμπτώματα προσβολής ειδοποιήστε τη Δασική Υπηρεσία ή τη Διεύθυνση Γεωργίας της περιοχής σας.
12. Υπάρχουν φυτά πλατάνου ανθεκτικά στην ασθένεια;
Στη Γαλλία έχουν δημιουργηθεί τεχνητά υβρίδια μεταξύ του δυτικού (αμερικανικού) πλατάνου (P. occidentalis) και του ανατολικού πλατάνου (P. orientalis) τα οποία είναι ανθεκτικά στην ασθένεια και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε περιοχές με προσβολές.