ΕΡΓΟ: JAcer - Μελέτη της φυτρωτικής συμπεριφοράς σπερμάτων για τη διατήρηση δύο αυτοφυών ξυλωδών ειδών της Ελλάδας: το κινδυνεύον δενδρόκεδρο (Juniperus drupacea Labill.) και η ενδημική σφένδαμος (Acer hyrcanum subsp. reginae-amaliae Orph. ex Boiss) του Πάρνωνα (GR 2520006) (Πελοπόννησος)
Μελέτη της φυτρωτικής συμπεριφοράς σπερμάτων για τη διατήρηση δύο αυτοφυών ξυλωδών ειδών της Ελλάδας: το κινδυνεύον δενδρόκεδρο (Juniperus drupacea Labill.) και η ενδημική σφένδαμος (Acer hyrcanum subsp. reginae-amaliae Orph. ex Boiss) του Πάρνωνα (GR 2520006) (Πελοπόννησος)
Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στην διερεύνηση της αναπαραγωγικής βιολογίας δύο σημαντικών αυτοφυών ξυλωδών ειδών του Πάρνωνα (GR 2520006), της δρυπώδους αρκεύθου (Juniperus drupacea) και της σφενδάμνου της Βασιλίσσης Αμαλίας (Acer hyrcanum subsp. reginae-amaliae).
Το είδος J. drupacea αποτελεί σπάνιο είδος αρκεύθου για την Ευρώπη που απαντάται αποκλειστικά στην Ελλάδα, με κύρια εξάπλωση στο όρος Πάρνωνα (Αρκαδία, Πελοπόννησος). Το είδος χαρακτηρίζεται ως κινδυνεύον (EN) για την Ευρώπη, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο θεωρείται χαμηλού κινδύνου (LC). Το A. hyrcanum subsp. reginae-amaliae αποτελεί ενδημικό είδος της χώρας μας, με παρουσία αυτοφυών πληθυσμών στην Πελοπόννησο (πρόσφατη καταγραφή στον Πάρνωνα), τα Κύθηρα, τα Αντικύθηρα, τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά του Δυτικού Αιγαίου.
Στόχος της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη της βιολογίας αναπαραγωγής των δύο ειδών. Για τις συλλογές κώνων/καρπών/σπερμάτων των δύο ειδών θα πραγματοποιηθούν επισκέψεις στο πεδίο κατά τη διάρκεια της περιόδου ωρίμασης και συλλογής (Σεπτέμβριος – Νοέμβριος), το έτος 2023 και πιθανόν και το επόμενο (2024). Στη συνέχεια, θα διερευνηθεί η φυτρωτική συμπεριφορά των δύο ειδών στο εργαστήριο. Τα σπέρματα θα αποθηκευτούν στην Τράπεζα Σπερμάτων του ΕΚΠΑ και θα διερευνηθεί η αποθηκευτική τους συμπεριφορά, με δοκιμασίες τετραζολίου, σε διάστημα ενός έτους, ενώ στην περίπτωση του J. drupacea, ίδια μελέτη θα πραγματοποιηθεί και για παλαιότερες συλλογές που υπάρχουν ήδη στην Τράπεζα Σπερμάτων του ΕΚΠΑ (2000-2009) και ΙΜΔΟ (2013 και 2020, 2021). Συγκεκριμένα, για το J. drupacea θα μελετηθεί η επίδραση GA3 στην φύτρωση των σπερμάτων. Επισημαίνεται ότι πτυχές της βιολογίας αναπαραγωγής για το J. drupacea έχουν ήδη μελετηθεί σε προηγούμενο ερευνητικό έργο με τίτλο «Εκτίμηση της δομής και της δυναμικής των πληθυσμών δενδρόκεδρου (Juniperus drupacea) και της αναπαραγωγικής βιολογίας του είδους» (2020-2022), με ανάδοχο την ΟΙΚΟΜ Μελετητική Περιβάλλοντος ΕΠΕ (https://oikom.gr/el) σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ» (http://www.fria.gr/) και την υποστήριξη του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Νότιας Πελοποννήσου, Πράξη «Επιχορήγηση του Φορέα Διαχείρισης Πάρνωνα, Μουστού, Μαινάλου και Μονεμβασίας για τις Δράσεις Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, Ειδών και Οικοτόπων», ΕΠ «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη».
Τέλος, για το είδος A. hyrcanum subsp. reginae-amaliae, είδος που δεν έχει μελετηθεί διεξοδικά μέχρι σήμερα, θα καταγραφούν για πρώτη φορά τα μορφομετρικά χαρακτηριστικά των καρπών και των σπερμάτων του (μάζα και διαστάσεις) από συλλογές του Πάρνωνα, και θα διερευνηθεί η επίδραση του φωτός, της θερμοκρασίας και της ψυχρής στρωμάτωσης στη φύτρωση των σπερμάτων.
Το ερευνητικό έργο έχει διάρκεια 12 μήνες και προβλέπεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο 2024.
Η ερευνητική ομάδα αποτελείται από την Ευαγγελία Ν. Δασκαλάκου (Επιστημονικά Υπεύθυνη), Διευθύντρια Ερευνών στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός "ΔΗΜΗΤΡΑ", e-mail: edaskalakou@fria.gr, http://www.fria.gr/, τον Σπυρίδωνα Οικονομίδη, Βιολόγο, υπ. Διδάκτορα του Τμήματος Βιολογίας ΕΚΠΑ, τον Στέφανο Μπούτσιο, Δασολόγο MSc, υπ. Διδάκτορα του Τμήματος Γεωγραφίας, Χαροκόπειο Παν/μιο και τον Ομότιμο Καθηγητή Κώστα Α. Θάνο, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ.
Το έργο υποστηρίζεται από τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) στο πλαίσιο της Προκήρυξης «Δράσεις προστασίας, διατήρησης και ανάδειξης της βιοποικιλότητας. Μελέτες πεδίου ενδημικών, απειλούμενων και εθνικής σημασίας ειδών της Ελλάδας» (Αριθμός Έργου: 013687 και Ακρωνύμιο JAcer).