ΕΡΓΟ: Πληθυσμιακά χαρακτηριστικά και δράσεις ex situ διατήρησης για το κρισίμως κινδυνεύον (CR) Liquidambar orientalis Mill.
«Πληθυσμιακά χαρακτηριστικά και δράσεις ex situ διατήρησης για το κρισίμως κινδυνεύον (CR) Liquidambar orientalis Mill.»
H υγράμβαρη (Liquidambar orientalis Mill., Altingiaceae) είναι υπολειμματικό είδος της Τριτογενούς περιόδου στην Ανατολική Μεσόγειο και ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά φυτικά είδη της Ελλάδας. Η κατανομή της είναι περιορισμένη, με αποκλειστική παρουσία για τη χώρα μας στη Ρόδο, με παρουσία στη ΝΔ Τουρκία, ενώ είναι επιγενές είδος στην Κύπρο. Στην Ελλάδα, η μεγαλύτερη πληθυσμιακή συγκέντρωση του είδους απαντάται στην Β. Ρόδο, σε ένα μοναδικό υδροχαρές δάσος γνωστό ως Κοιλάδα των Πεταλούδων, το οποίο αποτελεί μια σημαντική θέση για το είδος σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Το είδος χαρακτηρίζεται ως Κρισίμως Κινδυνεύον (CR) στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα κριτήρια στις IUCN. Σε Εθνικό επίπεδο, η υγράμβαρη προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/81 και περιλαμβάνεται εντός του Δικτύου Natura 2000 (απαντά κατ’ ελάχιστο στην περιοχή GR4210006-Ρόδος: Προφήτης Ηλίας-Επτά Πηγές-Πεταλούδες-Ρέματα). Πέρα από την οικολογική αξία του είδους για τους υγροτόπους και τη βιοποικιλότητα, η υγράμβαρη απειλείται από τις μεταβολές στον υδρολογικό κύκλο, την κλιματική αλλαγή και τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Η προτεινόμενη μελέτη στοχεύει στην απόκτηση νέων δεδομένων για την κατανομή και το μέγεθος του πληθυσμού του είδους, καθώς και την εκτίμηση βιομετρικών χαρακτηριστικών σε μνημειακά δένδρα, που θα αποτελέσουν βάση αναφοράς σε μελλοντικές αξιολογήσεις του είδους. Επιπλέον, η παρούσα μελέτη αναμένεται να ενισχύσει τις προσπάθειες ex situ διατήρησης του είδους, μέσω της αποθήκευσης νέων συλλογών καρπών/σπερμάτων από νέους πληθυσμούς της Ρόδου, στις ήδη αποθηκευμένες συλλογές στις Τράπεζες Σπερμάτων (ΕΚΠΑ και ΙΜΔΟ). Η νέα γνώση (π.χ. φυτρωτική συμπεριφορά στις βέλτιστες συνθήκες, αποθήκευση-βιωσιμότητα σπερμάτων, ανάπτυξη φυτών) μαζί με τις συλλογές, αναμένεται να συνεισφέρουν σημαντικά στην εκτός τόπου διατήρηση του είδους, και στην επιτόπια διατήρηση του οικοτόπου, σε περίπτωση μείωσης πληθυσμού (π.χ. από τουριστική δραστηριότητα, ξηρασία και πυρκαγιές). Τέλος, οι προγραμματισμένες δράσεις ευαισθητοποίησης, θα συνεισφέρουν στην προστασία και διατήρηση του σπάνιου δένδρου.
Το ερευνητικό έργο έχει διάρκεια 12 μήνες και προβλέπεται να ολοκληρωθεί τον Ιούνιο 2026.
Η ερευνητική ομάδα αποτελείται από την Δρα Κατερίνα Κουτσοβούλου, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια-Βιολόγος (Επιστημονικά Υπεύθυνη), την Δρα Ευαγγελία Ν. Δασκαλάκου, Διευθύντρια Ερευνών στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός "ΔΗΜΗΤΡΑ" (Υπεύθυνη Φορέα Υποδοχής, e-mail: edaskalakou@fria.gr, http://www.fria.gr/), τον Δρα Κώστα Ιωαννίδη, Ειδικό Επιστήμονα (Αναπληρωτής Υπεύθυνος Φορέα Υποδοχής), τον Δρα Σπυρίδωνα Οικονομίδη, Βιολόγο, Ερευνητής του Τμήματος Βιολογίας ΕΚΠΑ και τον Ομότιμο Καθηγητή Κώστα Α. Θάνο, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ.
Το έργο υποστηρίζεται από τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) στο πλαίσιο της 2ης Προκήρυξης «Δράσεις προστασίας, διατήρησης και ανάδειξης της βιοποικιλότητας. Μελέτες πεδίου ενδημικών, απειλούμενων και εθνικής σημασίας ειδών της Ελλάδας» (Αριθμός Έργου: 27994 και Ακρωνύμιο: Ygramvari).
